Skuteczność oświetlenia domowego. Trwałość żarówek i innych źródeł światła

Zestawienie parametrów poszczególnych źródeł światła

Tabela 4.Zestawienie przykładowych zakresów parametrów dla poszczególnych źródeł światła ze względu na ich rodzaj.

Rodzaj źródła światła	Zakres mocy znamionowych	Skuteczność świetlna	Trwałość / Żywotność	Czas zaświecenia
Żarowki tradycyjne	15W – 2000W	8lm/W – 20lm/W	1000 – 1500 godzin	0
Żarowki halogenowe	10W – 2000W	12lm/W – 26lm/W	2000 – 3500 godzin	0
Świetlówki kompaktowe	5W – 25W	50lm/W – 87lm/W	8000 godzin	0,5 – 3 sekund
Świetlówki liniowe	10W – 65W	40lm/W – 100lm/W	6000 – 16000 godzin	0,5 – 3 sekund
Lampy indukcyjne	23W – 165W	40lm/W – 100lm/W	6000 – 16000 godzin	0,1 – 1 sekund
Lampy rtęciowo-żarowe	100W – 1000W	17lm/W – 31lm/W	1000 – 3000 godzin	lampy zimnej: 0; lampy nagrzanej: 3-6min
Rtęciówki wysokoprężne	50W – 2000W	35lm/W – 60lm/W	5000 – 10000 godzin	lampy zimnej: 3-5min; lampy nagrzanej: 6-10min
Lampy metalohalogenkowe	20W – 3500W	60lm/W – 100lm/W	2000 – 10000 godzin	lampy zimnej: 3-5min; lampy nagrzanej: 6-10min
Lampy sodowe niskoprężne	10W – 200W	100lm/W – 200lm/W	5000 – 10000 godzin	lampy zimnej: 7-12min; lampy nagrzanej: 0min
Lampy sodowe wysokoprężne	35W – 1000W	40lm/W – 150lm/W	4000 – 16000 godzin	lampy zimnej: 3-7min; lampy nagrzanej: 2-6min (20 s, jeśli antena zapłonowa)
Diody elektroluminescencyjne (LED)	0,2W – 5W	20lm/W – 200lm/W	100 000 godzin	0

1. Klasyfikacja źródeł światła ze względu na fizyczną stronę wytwarzania światła
2. Poziom średniej luminancji źródła światła

Ze względu na gabarytową luminancję (L_g) wyróżnia się:

• Źródła wysokoluminescencyjne (L_g > 10⁶ [cd/m²]),
• Źródła średnioluminescencyjne (10⁶ > Lg > 10³ [cd/m²]),
• Źródła niskoluminescencyjne (L_g < 10³ [cd/m²]).

Źródła o luminancji na poziomie co najmniej jednego miliona kandeli na metr kwadratowy pozwalają na uzyskanie najwyższych światłości i są używane w projektorach i reflektorach. Zaliczają się do nich: wszystkie źródła żarowe, lampy wysokoprężne wyładowcze z przezroczystą bańką, diody elektroluminescencyjne. Źródła z zakresu średnich wartości luminancji używane są najczęściej jako elementy dekoracyjne i są to m.in. świetlówki, żarówki z matową bańką, lampy wyładowcze. Do źródeł niskoluminescencyjnych kwalifikują się m.in.: świetlówki liniowe o największej średnicy rury (38 mm), świetlówki kompaktowe z dodatkowymi bańkami rozpraszającymi, niskomocowe żarówki opalizowane i wiele innych ozdobnych źródeł, linii świecących, itp.

Wartość znamionowego strumienia świetlnego

Źródła światła, ze względu na wielkość strumienia świetlnego (Ф), dzielimy na [6]:

• Źródła wysokostrumieniowe (Ф > 100000 [lm]) – wysokoprężne lampy sodowe i metalohalogenkowe najwyższych mocy;
• Źródła niskostrumieniowe (Ф < 1000 [lm]) – żarówki o mocach poniżej 60 W, świetlówki kompaktowe o najniższych mocach, diody LED;
• Źródła średniostrumieniowe (100000 > Ф > 1000 [lm]) – wszystkie pozostałe źródła światła.

Zwartość i ukształtowanie bryły świecącej

Ze względu na zwartość bryły świecącej źródła światła można sklasyfikować w następujący sposób [6]:

• Źródła o bryle skupionej – charakteryzują się dość równomiernym rozsyłem światłości oraz zwartą budową powierzchni świecącej. Zaliczają się do nich kuliste i elipsoidalne bryły świecące (źródła z bańką pokrytą rozpraszaczem) oraz źródła, których ciało świecące przyjmuje formę walca, czyli np. źródła metalohalogenkowe i sodowe z bańką elipsoidalną pokrytą rozpraszaczem, wszystkie żarówki matowe i opalizowane.
• Powierzchniowe źródła światła – są to źródła, które promieniują w przestrzeń, a ich geometrię rozsyłu opisuje prawo Lamberta. Zaliczana jest do nich rozwijająca się technologia folii świecących, diody LED czy też specjalne żarówki projekcyjne z wieloodcinkowym żarnikiem uformowanym w prostokąt.
• Liniowe źródła światła – są to toroidalne bryły fotometryczne, których oś symetrii pokrywa się z osią symetrii źródła. Zaliczamy do nich np.: klasyczne świetlówki proste, żarówki z prostymi skrętkami, lampy sodowe niskoprężne i te z wysokoprężnych, których bańka jest przezroczysta.
• Kształtowane źródła światła – są to źródła, których bryła fotometryczna jest odpowiednia do formy geometrycznej bryły świecącej, czyli np.: świetlówka kołowa, U-kształtna, toroidalna skrętka żarówki głównego szeregu.

Energooszczędność. Wycofywanie energochłonnych źródeł światła

Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 244/2009 z dnia 18 marca 2009 r. dotyczącego niekierunkowych źródeł światła stosowanych w gospodarstwach domowych, wprowadzono nowe regulacje w zakresie wprowadzanych na rynek źródeł światła. W ten sposób Unia Europejska rozpoczęła stopniowy proces wycofywania z rynku nieenergooszczędnych źródeł światła. Realizowane w ten sposób postanowienie UE ma zredukować zużycie energii elektrycznej oraz przeciwdziałać ocieplaniu się klimatu poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Poszczególne etapy wycofywania energochłonnych źródeł światła na mocy decyzji Komisji Europejskiej w latach 2009 – 2018 zostały zestawione w tabeli przedstawionej na rysunku 7.

We wrześniu 2017r. Philips Lighting BV ogłosiło wycofanie z rynku także lamp sodowych niskoprężnych. Ze względu na zmianę technologii na LED, zapotrzebowanie na lampy LPS (SOX) znacznie spadło. Niskoprężne lampy sodowe nie dają możliwości sterowania oświetleniem, co natomiast umożliwia technologia LED, zapewniając przy tym rozwój IoT. W związku z tym i w oparciu o aktualne trendy Philips podjął decyzję o wycofaniu produkcji lamp SOX w 2020r.